قوانین ثبت انواع شرکت‌ها

در این مقاله، قوانین مربوط به هریک از انواع شرکت‌های تجاری را معرفی می‌کنیم.

قوانین ثبتی مربوط به انواع شرکت‌ها

در ابتدا لازم است مشخص کنیم که آیا به دنبال ثبت موسسه هستیم یا شرکت. زیرا قوانین مربوط به ثبت آن‌ها باهم متفاوت است. (می‌توانید به مطلب مربوط به تفاوت موسسه و شرکت مراجعه کنید.)

ثبت انواع شرکت تجارتی

قوانین ثبتی مربوط به شرکت‌ها به شرح زیر می‌باشد:

1- قانون راجع به ثبت شرکت‌ها مصوب 11. 3. 1310

2- در قانون تجارت مصوب 1311، مقررات مربوط به هفت نوع شرکت تجاری در حدود 200 ماده بیان شده است.

الف) شرکت نسبی: ویژگی‌های این نوع شرکت، آن را بیشتر از سایر شرکت‌ها به شرکت مدنی شبیه کرده است. این شرکت­ که عملا مورد استفاده افراد کمی قرار گرفته ­است، برابر با قانون تجارت، شرکتی است که برای امور تجارتی تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل می‌شود. در این شرکت، مسئولیت هر شریک دربرابر بدهی‌های شرکت، به نسبت میزان آورده‌ی او است. در قانون، برای ایجاد این شرکت، حداقل سرمایه تعیین نشده است. پس اگر برای شروع کار، سرمایه‌ی اندکی داریم می‌توانیم از این قالب شرکت استفاده کنیم.

قوانین ثبتی شرکت‌های نسبی در مواد 183تا 189 قانون تجارت ذکر شده است.

ب) شرکت تضامنی: شرکت تضامنی را با دو شریک می‌­توان تشکیل داد. شرکا در این شرکت، «شریک ضامن» نامیده می­‌شوند. یعنی این‌که، هرشریک، علاوه بر این‌که سرمایه‌ای را به شرکت می‌آورد، به تنهایی در مقابل بدهی‌های شرکت تا سقف میزان بدهی مسئول است. یعنی در این صورت طلبکار شرکت برای وصول تمامی طلب خود می‌تواند به هر شریکی که بخواهد مراجعه کند و یا آن را از چند شریک یا تمامی آن‌ها بخواهد. بنابراین، در شرکت تضامنی، شخصیت هرشریک در میزان مسئولیت‌پذیری و توانایی او در پرداخت، اهمیت پیدا می‌کند.

قوانین مربوط به این نوع شرکت‌ها را می‌توان در مواد 116 تا 140 قانون تجارت یافت.

ج) شرکت با مسئولیت محدود: شرکت با مسئولیت محدود از دو شریک تشکیل می­‌شود و بیشتر مخصوص فعالیت‌های تجاری در قالب نه چندان بزرگ می‌­باشد. اصولاً برای فعالیت­‌هایی که در قالب شراکت با اشخاص نزدیک و مورد اعتماد شماست مانند خانواده و یا دوستان نزدیک، این شرکت قالب مناسب‌تری به شمار می­ آید.

دراین نوع شرکت، مسئولیت شرکا به اندازه‌ی میزان آورده‌شان است. و اگر شریکی آورده‌ی خود را تسلیم کرده باشد، دیگر در مقابل بدهی‌های شرکت مسئولیتی ندارد.

قوانین و مقررات مربوط به شرکت با مسئولیت محدود در مواد 94 تا 115 قانون تجارت قابل دسترسی است.

د) شرکت مختلط سهامی و غیر سهامی: این نوع شرکت بین یک عده شریک ضامن و یک عده شریک سهامی تشکیل می‌شود و در واقع ترکیبی از شرکت‌های تضامنی و شرکت سهامی است.

شرکا سهامی کسانی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام‌هایی با قیمت مساوی درآمده و مسئولیت آنها در مقابل دیون شرکت  تا میزان سرمایه اولیه آنهاست. شریک ضامن کسی است که سرمایه او به صورت سهام نیست  و مسئول کلیه دیون احتمالی شرکت است. که حتی ممکن است بیش از سرمایه شرکت باشد.

مقررات مربوط به این نوع از شرکت‌ها که نسبت به سایر شرکت‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند، در مواد 141 تا 161 (مربوط به شرکت‌های مختلط غیر سهامی) و مواد162 تا 181 قانون تجارت (مربوط به شرکت‌های مختلط سهامی) قابل ملاحظه است.

ه) شرکت سهامی خاص: مهم‌­ترین ویژگی این شرکت آن است که سرمایه هر شریک تبدیل به سهام شده و از او به عنوان «سهام‌دار» یاد می‌­شود و علی­‌الاصول، انتقال این سهام به دیگر افراد آزاد است. در شرکت سهامی خاص، میزان مسئولیت سهام‌داران تا میزان مبلغ اسمی سهام‌شان است. و در صورتی که این مبلغ را پرداخت کرده باشند، در مقابل تعهدات شرکت هیچ مسئولیتی نخواهند داشت.

و) شرکت سهامی عام:‌ مقررات این نوع شرکت نیز مانند شرکت سهامی خاص است. با این تفاوت که سهام‌داران شرکت علاوه بر موسسین، می‌توانند عموم مردم نیز باشند. خرید سهام توسط عموم، از طریق اعلامیه‌ی پذیره‌نویسی صورت می‌گیرد. (برای توضیحات بیشتر می‌توانید به مطلب تعهد پذیره‌نویسی مراجعه کنید.)

 همان‌طور که در مورد قبلی ذکر شد قواعد شرکت‌های سهامی عام در 300 ماده در لایحه اصلاحی قسمتی از قانون تجارت بیان شده است.

ز) شرکت تعاونی: شرکت تعاونی شرکتی است که از گردهمایی و سرمایه‌گذاری معین یک عده افراد هم صنف و یا افرادی با یک مورد اشتراک (مانند همکار و همسایه و …)ایجاد می‌شود. این شرکت‌­ها با هدف دستیابی به منافعی مشترک مانند تهیه مسکن یا خرید مایحتاج یا کسب اعتبار و وام و… برای همه افراد، که شاید دست یابی فردی به آن اهداف دشوار باشد تاسیس می‌شود.

در بند هفتم ماده 20 قانون تجارت، شرکت تعاونی نیز یکی از انواع شرکت‌های تجاری معرفی شده‌است. مواد 190 تا 195 قانون تجارت به بیان مقررات مربوط به شرکت‌های تعاونی می‌پردازد. در خصوص شرکت‌های تعاونی قوانین دیگری چون قانون شرکت‌های تعاونی مصوب 1350 و قانون بخش تعاونی اقتصادجمهوری اسلامی ایران مصوب 1370 نیز به تصویب رسیده‌اند.

3- سایر قوانین

هم‌چنین نوع دیگری از شرکت‌ها در قالب «شرکت تعاونی سهامی عام» وجود دارد.

شركت تعاونی سهامی عام نوعی شركت سهامی عام است كه با رعايت قانون تجارت و محدوديت‌های مذكور در قانون «اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی وفرهنگی جمهوری اسلامی ايران واجرای سياست‌های كلی اصل44 قانون اساسی» تشكيل می‌گردد.

درشركت تعاونی سهامی عام، مؤسسين قسمتي از سرمايه شركت را از طريق فروش سهام به مردم تأمين می‌نمایند. در قانون، حداقل میزان سرمایه برای تشکیل این نوع شرکت درنظرگرفته شده است.

برای آگاهی از مقررات مربوط به آن می‌توانید به این قوانین مراجعه کنید:

آئین‌نامه نحوه تشکیل و نظارت بر شرکت‌های تعاونی سهامی عام

آئین‌نامه نحوه بلوک‌بندی شرکت‌های تعاونی سهامی عام

دستورالعمل تشکیل شرکت‌های تعاونی سهامی عام

نکته) اگر به دنبال ثبت شرکتی در داخل کشور هستید، می‌توانید به قوانین ثبت انواع شرکت‌ها که معرفی شد، مراجعه کنید. اما اگر تصمیم داشتید شرکتی در منطقه‌ی آزاد تجاری تاسیس کنید، می‌توانید به این قانون مراجعه کنید:

ضوابط ثبت شرکت‌ها و مالکیت‌های صنعتی و معنوی در مناطق آزاد تجاری – صنعتی ج.ا.ا. مصوب 4. 2. 1374 با اصلاحات بعدی

هم‌چنین اگر مایلید اقدام به ثبت شعبه یا نمایندگی یکی از شرکت‌های خارجی نمایید، می‌توانید قانون زیر را ملاحظه نمایید:

قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت‌های خارجی  مصوب 21. 8. 1376 و  آئین‌نامه‌ی اجرائی آن مصوب 11. 1. 1378.

(هم‌چنین برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مطلب «ثبت شعبه شرکت خارجی» مراجعه کنید.)

ثبت موسسات غیرتجاری

موسسه، یا موسسات غیر تجاری اشخاص حقوقی‌ای هستند که برای مقاصد غیرتجارتی از قبیل امور فرهنگی، هنری، علمی، خیرخواهانه و مواردی از این دست ایجاد می­‌شوند. نکته حائز اهمیت این است که نیت اولیه موسسین و تشکیل دهندگان، در مورد قصد انتفاع و سود بردن و یا عدم وجود چنین قصدی، دلیل بر تجاری یا غیر تجاری بودن یک موسسه نیست و عملکرد و خروجی موسسات موجب قرارگرفتن در هریک از این دسته‌بندی‌ها می‌باشد.

برای ثبت موسسات غیرتجاری با توجه به مواد 584 و 585 قانون تجارت و آیین‌نامه‌ی مربوط به آن، تحت عنوان «آئین‌نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات غیر تجاری» مراجعه نمود.

 توصیه : 

با توجه به تعدد انواع شرکت‌ها و موسسات، و قوانین ثبتی مربوط به آن‌ها، خوب است نسبت به قوانین و همچنین رویه‌ی عملی مربوط به ثبت آن‌ها، اطلاع کافی داشته باشید و یا از یک مشاور یا کارشناس حقوقی در این زمینه کمک بگیرید.

منبع: http://mag.sabtyar.com/1281/قوانین-ثبتی-انواع-شرکت‌ها/

مزایای ایجاد یک شرکت تجاری...